W sobotę i niedzielę (3 i 4 listopada br.) widzowie telewizji czeskiej i polskiej mogli obejrzeć film dokumentalny o Górach Bystrzyckich i Orlickich. Programy zostały wyemitowane w ČT2 w sobotę o 9:45 (powtórki: poniedziałek 5:10 oraz środa 13:15). TVP Wrocław pokazała film w niedzielę o godz. 17:00 (powtórka: poniedziałek 18:00). Jak się buduje mosty przez Dziką Orlicę? Jak pomagać nowym powiązaniom na obu jej brzegach? Zatrzymując się na czesko-polskiej granicy, która praktycznie zniknęła z mapy.
Reportaż zaczyna się mocnym akcentem: Leszek Smolarz, leśniczy z Lasówki, opowiada o… dzikach. I to biało-czarnych, polsko-czeskich… Miejsca pokazane w reportażu to m.in.: Lasówka, most graniczny w Mostowicach, Torfowisko pod Zieleńcem, Zemská brána, kościół w Neratovie, twierdza Hanička, Niemojów (most graniczny i zajazd „Gościniec”), łowisko pstrąga w Spalonej, Jedlnik. Zakończenie reportażu jest również interesujące: Vojtěch Špinler, starosta miejscowości Orlické Záhoří, wykopuje kryształy w pobliżu mostu granicznego w Lasówce.
W programie kilka razy pojawia się też, zapewne przez pomyłkę, Trójmorski Wierch z wieżą widokową oraz stoki narciarskie w miejscowości Dolní Morava po czeskiej stronie Masywu Śnieżnika.
„Hranice bez hranic – bez granic” to projekt realizowany przez TVP Wrocław i czeską telewizję (Televizní studio Ostrava). Powstał na bazie doświadczeń przy realizacji pierwszego projektu, zakończonego w kwietniu br. Obecnie realizowany projekt porusza problem całej polsko-czeskiej granicy. Przygotowany został cykl filmów dokumentalnych pod wspólną nazwą: Hranice bez hranic – Przez granice” oraz powstała specjalna interaktywna strona internetowa www.hranicebezhranic.cz.
Głównym celem projektu jest współpraca transgraniczna i rozwój czesko-polskiego pogranicza. Chodzi przede wszystkim o wzmocnienie wzajemnych kontaktów gospodarczych, społecznych i kulturalnych, wspólną ochronę bogactwa przyrody, rozwój ruchu turystycznego oraz zacieśnianie wzajemnych więzi. Teren pogranicza tworzy granica państw (796 km) wraz z przyległymi do niej regionami. Po stronie czeskiej są to: kraj Liberecký, Královehradecký, Pardubický, Olomoucký a Moravskoslezský. Po stronie polskiej są to regiony: jeleniogórski, wałbrzyski, wrocławski (z tego podregionu do obszaru wsparcia należy jedynie okręg strzeliński), nyski, opolski, rybnicki, bielski oraz tyski (z tego podregionu do obszaru wsparcia należy jedynie okręg pszczyński). Powierzchnia całkowita obszaru objętego wsparciem po czeskiej stronie wynosi 25 135 km kw. W Polsce zajmuje 23 962 km kw.
Pogranicze w sercu Europy dzięki ciekawej przeszłości, wielobarwnej teraźniejszości i stale rozwijającej się turystyce daje duże możliwości realizacji projektów, które dzięki nowoczesnym środkom przekazu oddałyby istotę i klimat tego obszaru.
Długa na ponad 700 kilometrów granica zmienia się od 1989 roku, a na okalających ją terenach zaczyna budzić się życie. Pracuje na to wiele osób, które sięgają do tradycji danego regionu, czy też odnawiają zabytki. W cyklu filmów dokumentalnych zostanie zaprezentowanych 16 regionów pogranicza. Centralnym punktem każdego z odcinków będzie ciekawe pod względem historycznym miejsce leżące bezpośrednio na granicy, w którym przeszłość łączy się z teraźniejszością.
W filmach zaprezentowane zostaną następujące regiony: Wisła, Istebna – Trójstyk Wschodni; Cieszyn; Odra i Olza; Ziemia raciborska; Osoblaha/Ziemia Prudnicka; Wino i złoto u stóp Biskupiej Kopy; Góry Złote i Bialskie; Śnieżnik; Góry Bystrzyckie; Góry Stołowe; Góry Sowie; Karkonosze Wschodnie; Karkonosze Zachodnie; Góry Izerskie; Łużyce; Trójstyk Zachodni (Worek Turoszowski).
Przy projekcie pracuje dwoje scenarzystów z obu stron granicy. Dzięki wzajemnej inspiracji i przede wszystkim innemu spojrzeniu na niektóre wydarzenia, nie tylko historyczne, udało się spojrzeć na poszczególne regiony z innego, dotąd nie znanego punktu widzenia.
Twórcy cyklu podjęli się ambitnego zadania i w swoich filmach chcą pokazać, że kontakty między mieszkańcami obu krajów są rzeczą naturalną, dziś głównie dzięki otwartym granicom. Opowiadają historie, w których przeszłość łączy się z teraźniejszością. Nie boją się też poruszać tematów związanych z wydarzeniami XX wieku, który dla obu narodów był niezwykle trudny.
Celem całego projektu jest stworzenie wspólnego dzieła, które będzie emitowane na antenach telewizji publicznych po obu stronach granicy. Wspólny cykl dokumentalny TVP Wrocław i TSO jest współfinansowany z Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej 2007-2013 PL-RCz. Partnerem wiodącym projektu jest Telewizja Czeska. Całkowite koszty projektu “Hranice bez hranic – Bez granic“ przekroczą 311 000 euro, z czego 85% pokryje Unia Europejska. Projekt zakończy się 31.03.2013 roku.
Filmy z cyklu „Przez granice – Hranice bez hranic” emitowane są na antenie TVP Wrocław w niedziele o godz. 17:00; powtórka: poniedziałek, 18:00.
Odcinek o Górach Bystrzyckich i Orlickich można obejrzeć tutaj: